Pytanie o preferencje seksualne możemy potraktować jak otwarcie pewnej drogi do eksploracji świata naszej seksualności. Do szukania wiedzy o tym co jest źródłem naszej przyjemności, co może nas prowadzić do osiągnięcia satysfakcji, jakie ścieżki jeszcze możemy odnaleźć czy wypracować, w toku przygody jaką staje się rozwijanie naszej sfery intymnej. Preferencje seksualne obejmują upodobanie do określonego typu stymulacji seksualnej, określonego typu osób, określonych części ciała, szczególnych sytuacji, obiektów niebędących ludźmi, określonego ubioru lub jego elementów itp.
Termin preferencje często pojawia się w kontekście patologii życia seksualnego, wiążącej się z istnieniem jakiegoś wyjątkowego upodobania, które dominuje całkowicie nad kształtem życia seksualnego danego człowieka. Wtedy dążenie do realizacji, specyficznej sytuacji, poszukiwanie partnera o wyjątkowych cechach, czy szukanie tylko wybranych przedmiotów, które mogą dostarczyć satysfakcji seksualnej, uniemożliwia budowanie związków międzyludzkich, rozwijanie relacji intymnych z innymi osobami, uprzedmiotawia partnerów lub partnerki, którzy wówczas, stają się atrakcyjni, jeśli wpisują się w określony, silnie zakodowany wzorzec reakcji seksualnej. Tym samym taki preferencyjny sposób realizacji potrzeby seksualnej prowadzi do cierpienia naszego i innych osób, może stać się powodem problemów z prawem, szkodzi zdrowiu, zaburza realizację innych naszych potrzeb życiowych. Staje się zaburzeniem preferencji seksualnych określanych obecnie mianem parafilii i wymaga ogromnej pracy nad pozyskaniem wiedzy, świadomości istnienia zaburzenia i nauki mechanizmów kontroli nad realizacji popędu. Jest to zagadnienie, do którego z pewnością wrócę przy innej okazji bo wymaga szerokiego omówienia całej specyfiki rozległego spektrum zaburzeń a także możliwości oddziaływania by zmniejszyć określone napięcie, które za nimi idzie.
Tu chciałabym odwołać się do preferencji seksualnych w kontekście poznania siebie, dążenia do rozwoju swojej seksualności, zgodnie z upodobaniami, które stają się stanem przyjemności nie tylko dla nas ale również w pozytywny sposób wpływają na rozwój naszej relacji intymnej z partnerem lub partnerką, gdyż preferencje seksualne to również nasza reaktywność seksualna, orientacja seksualna, psychospołeczne aspekty zachowań seksualnych. To realizacja swoich potrzeb w sposób sprzyjający osiąganiu satysfakcji, budujący nasze poczucie atrakcyjności, korzystny obraz własnej osoby, związku a tym samym podnosząca nasze dobre samopoczucie, nastrój i stosunek do świata.
Po pierwsze, preferencja to także orientacja seksualna, a więc skłonność do kontaktów heteroseksualnych, biseksualnych lub homoseksualnych. Orientacja seksualna to trwały emocjonalny, romantyczny i seksualny pociąg do osób określonej płci. Tu preferencja polega na wyborze pożądanego partnera pod względem posiadanej przez niego płci.
Możliwy jest również brak orientacji seksualnej – aseksualizm. Inaczej aseksualność definiowana jest jako trwałe nieodczuwanie pociągu seksualnego wobec innych osób, przy czyn szacuje się, że 1% społeczeństwa jest aseksualny. Nadmienić należy, że aseksualizm nie jest tym samym, co abstynencja seksualna, która jest powstrzymaniem się od aktywności seksualnej pomimo odczuwania pociągu seksualnego. Niektórzy aseksualiści są aktywni seksualnie pomimo nieodczuwania pociągu seksualnego, np. by zaspokoić potrzeby partnera. Aseksualizm nie jest też utożsamiany z hipolibidemią czyli brakiem lub utratą potrzeb seksualnych. Część aseksualistów posiada libido, lecz nie jest ono zwrócone w stronę innych osób.
Po drugie, preferencja oznacza też najbardziej pożądane cechy partnera seksualnego, takie jak charakterystyka wyglądu zewnętrznego, posiadanie określonych atrybutów, cechy zachowania i tym podobnych, które mają dominujący wpływ na pojawienie się podniecenia seksualnego.
W tym drugim wypadku należy mówić o wyborze partnera ze względu na posiadane przez niego cechy, odbierane przez danego osobnika jako podniety seksualne. Seksuolog Kazimierz Imieliński używa także pojęcia preferencji w uzasadnieniu wielorakości indywidualnych sposobów uzyskiwania rozkoszy seksualnej, przy czym sposoby te są nie tylko różne w sensie objawowym, lecz składa się na nie wiele czynników przyczynowych, nie zawsze uświadamianych sobie przez człowieka. To ujęcie akcentuje nasz wewnętrzny, bardzo zindywidualizowany charakter preferencji i akcentuje też różną motywację do poszukiwania realizacji potrzeby, której często sobie nie uświadamiamy, lub nie chcemy z jakiś przyczyn uświadomić. Seksuolog Julian Godlewski mówi o preferencji seksualnej jako o uwarunkowanych reakcjach na pewien typ partnera lub sytuacji, przez co podkreśla, że preferencja jest formowana zarówno przez czynniki biologiczne związane z naszymi wewnętrznymi procesami organizmu oraz przez nasze doświadczenie, które nabywamy w toku życia czyli naszą biografię seksualną.
Preferowana aktywność seksualna w dużej mierze związana jest z siłą potrzeby seksualnej oraz dążeniem do jej realizacji, które są zmienne w toku życia i zależne od wielu czynników biologicznych w tym płci, temperamentu, sytuacji życiowej i czynników społeczno- kulturowych. Reaktywność seksualna kobiet doznaje wahań, zwykle w kierunku jej obniżenia, w związku z aktualnymi kłopotami i trudnościami życiowymi, przemęczeniem fizycznym i psychicznym, w zależności od partnera, jego kultury, stylu przeżywania, uczuć, którymi kobieta go darzy. Reakcje seksualne kobiet zmieniają się też w miarę nabywania przez nie doświadczenia seksualnego oraz pozbywania się uprzedzeń i zahamowań wpojonych przez środowisko.
Aktywność seksualna mężczyzn, przebieg ich reakcji seksualnej i preferowane sposoby zaspokajania potrzeby seksualnej mają zdecydowanie inne podłoże biologiczne, związane np. z pobudzaniem innych obszarów mózgu i również ulegają zmianom w toku życia np. w wyniku zmian hormonalnych. Dla mężczyzn zazwyczaj błahe czynniki, na które często nie zwracają oni uwagi w swoim życiu, jak sposób odżywiania, zamartwianie się kłopotami zawodowymi, finansowymi czy rodzinnymi, nieprzestrzeganie rytmu pracy i wypoczynku, przemęczenie, nierozwiązane konflikty z otoczeniem mogą być powodem pojawienia się kłopotów ze sprawnością seksualną.
Szereg wskazanych aspektów ukazuje bardzo złożony świat ludzkiej seksualności, na który składają się czynniki wrodzone, biologiczne, niezmienne jak orientacja seksualna oraz zmienne jak np. poziom hormonów wpływających na cykl reakcji seksualnej. Czynniki psychospołeczne kształtują się w toku życia w wyniku zdobywania kolejnych doświadczeń, tworzenia naszej biografii seksualnej. Życie w zgodzie z własnymi preferencjami wiąże się więc przede wszystkim z nabywaniem wiedzy na temat seksualności człowieka, na temat własnej seksualności, na temat seksualności partnera lub partnerki. Taką wiedzę możemy zdobywać sięgając po publikacje naukowe i popularno-naukowe ale też korzystając z porad i konsultacji specjalistów. Świadomość własnych źródeł przyjemności i mechanizmów podejmowanych aktywności seksualnych ułatwia nam analiza naszej biografii seksualnej, otwartość na doświadczanie własnej seksualności, seksualności partnera, otwartość na nowe doświadczenia seksualne, na wspólne poszukiwania przyjemności seksualnej. To również oderwanie od tabu,mitów, nakazów i zakazów, które mamy w swojej głowie i tworzenie własnych, świadomych obrazów intymności człowieka i dróg osiągania rozkoszy. Życie w zgodzie z własnymi preferencjami seksualnymi to dążenie do radości jaką daje satysfakcjonujące życie seksualne, które kreujemy zgodnie z naszymi bardzo indywidualnymi, wewnętrznymi potrzebami z poszanowaniem potrzeb i prawa do satysfakcji seksualnej naszego partnera lub partnerki.