Problemy Dorosłych Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych i/lub Dorosłych Dzieci Alkoholików mobilizują specjalistów do tworzenia grup wsparcia dla wyżej wymienionych osób. I mimo, że nie we wszystkich rodzinach dysfunkcyjnych musiał występować problem alkoholowy (mogły to być inne uzależnienia, ale również min. niedojrzałość, złe warunki bytowe i inne) to obecne trudności mogą mieć podobny charakter, dlatego też mechanizmy terapeutyczne grup będą działać tak samo.
Ale zacznijmy od początku:
Rodzina alkoholowa /dysfunkcyjna narusza podstawowe funkcje rodzicielskie i małżeńskie. W rodzinie takiej występuje niezdolność do wyrażania uczuć, niezdolność do cieszenia się, skłonność do znęcania psychicznego, a zdarza się również, że do fizycznego oraz do molestowania seksualnego. Prowadzi to do trudności w funkcjonowaniu dziecka (nadmierna lękliwość, nadpobudliwość, złość, wstyd, ucieczki z domu, wagarowanie, problemy z prawem itp.) zarówno w szkole, w grupie rówieśniczej oraz w całym dorosłym życiu).
Czy potrzebuję pomocy grypy wsparcia?
Jeśli identyfikujesz się z poniższymi cechami (mogą to być tylko niektóre z nich) i pochodzisz z rodziny dysfunkcyjnej/alkoholowej pomyśl o skorzystaniu z pomocy grupy wsparcia:
-nadmierna odpowiedzialność albo nadmierna nieodpowiedzialność;
– poczucie winy- od najmłodszych lat dziecko najpierw nie mogąc obarczyć za całe zło rodziców – obwinia siebie, potem jako dorosły wymyśla sobie, że opuścił dom i za mało pomagał rodzicom albo za bardzo koncentruje się na opiekunach przez co zaniedbuje obecną rodzinę (u DDD występuje wysoki współczynnik rozwodów);
– opiekuńczość, odpowiedzialność za rodziców, często rezygnacja z własnego życia osobistego lub szybka “ucieczka” z rodziny dysfunkcyjnej poprzez własny ślub, trudności w utrzymaniu harmonijnych i bliskich relacji, powielanie toksycznego małżeństwa własnych rodziców, wikłanie się w związki z osobami którym trzeba się opiekować (chorzy, uzależnieni), często życie w luźnych związkach, tendencja do mylenia miłości z litością, rezygnacja z posiadania dzieci lub późna decyzja o ich posiadaniu, trudności w odnalezieniu się w roli rodzica,
-trudności z odczuwaniem własnej wartości (zaniżona samoocena lub skrajna arogancja i uważanie się za lepszego od innych osób), często pozostają w “roli ofiary”,
-problemy z własną tożsamością (DDD nie wiedzą kim są i nie potrafią obiektywnie ocenić prawdy o samym sobie, mają trudność w zaakceptowaniu własnego wyglądu i funkcjonowania, w rozpoznawaniu i przekazywaniu innym własnych myśli i emocji oraz panowaniu nad własnym zachowaniem);
-tłumienie i zalegający żal (od najmłodszych lat dzieci uczone były aby za dużo nie wymagały, nie mówiły o swoich potrzebach i pragnieniach, zatajały/tuszowały prawdziwą złą atmosferę domową);
-obsesje, lęki (min. lęk przed utratą kontroli), obawy (np. przed porzuceniem: nie wierzy, że może być kochany i obawia się , że zostanie porzucony więc sam pierwszy zrywa znajomość),
-brak zaufania, kontrolowanie siebie i innych,
-uzależnienie, współuzależnienie,
-trudności w porozumiewaniu się i nawiązywaniu bliskich kontaktów, izolowanie się od ludzi, obawa przed samotnością i jednocześnie strach przed odrzuceniem przez otoczenie (np. sąsiedzi, przełożony itp);
-rozmyte granice tolerancji;
-postawa bierna (płacz , bezradność) lub agresja (dominacja, przemoc wynikająca z zagrożenia);
-złość, wysoki poziom lęku (w przypadku zaburzeń lękowych mogą występować objawy somatyczne) i agresji,impulsywność, drażliwość;
-napięcia, kryzysy i brak satysfakcji;
-problemy psychologiczne i seksualne;
-trudności w zaspakajaniu swoich dorosłych potrzeb i pragnień;
ponadto DDA często:
– nie są pewne jakie zachowanie jest normalne, widzą wszystko albo jako “białe” albo “czarne” (gdy wszystko układa się dobrze, czekają aż stanie się coś złego bo jest “za dobrze”), nadmiernie zamartwiają się o przyszłość,
-mają problemy z koncentracją, trudności z doprowadzeniem do końca rozpoczętych przedsięwzięć, boją się niepowodzeń , stawiają sobie wysoko poprzeczkę , bywa , że sabotują własny sukces nie mogąc spełnić zbyt wygurowanych wymagań,
– mają tendencję do unikania ryzyka związanego z rozwojem osobistym, nie wierzą we własne siły i umiejętności;
-ustawicznie poszukują uznania i potwierdzenia własnych racji, sami nie potrafią cieszyć się z własnych osiągnięć, za to zwracają uwagę na pochwały innych osób;
-boją się krytyki, którą odbierają jako atak na własną osobę , sami jednak osądzają i krytykują;
-rzadko rozwiązują problemy, konfliktów unikają lub je wręcz zaostrzają, mają kłopoty z rozwiązywaniem konfliktów z innymi;
-kłamią zamiast przyznać się do błędu, żyją w świecie zaprzeczeń (zaprzeczają sobie i innym);
-oceniają siebie lub innych bezlitośnie;
-trudno im się bawić i przeżywać radość;
-izolują się od ludzi (odczuwają wstyd i strach przed otoczeniem i odrzuceniem)mimo, że boją się samotności;
-traktują siebie bardzo poważnie, mają przekonanie o własnej samowystarczalności;
-przesadnie reagują na zmiany, na które nie mają wpływu;
-są lojalne mimo, iż dana osoba nie zasługuje na to;
-mają trudności w komunikacji interpersonalnej, unikają rozmów na temat urazów z okresu dzieciństwa, nie lubią mówić o sobie, często obronnie koloryzują wspomnienia, a czasami same chcą wierzyć w swoje “idealne dzieciństwo”.
Reasumując DDD/DDA to osoby, które dostosowywały się do życia, jakie panowało w dysfunkcyjnym /alkoholowym domu i zmieniały się w zależności od potrzeby, by zadowolić pozostałych członków toksycznego środowiska.W dorosłym życiu DDA szukają akceptacji innych osób bo bez niej nie czują się bezpiecznie, nie posiadają własnej wartości i tożsamości. Dochodzi do tłumienia emocji i powstrzymywania uczuć, zastępując je informacjami płynącymi od innych osób.
U DDD/DDA często występuje PTSD czyli Zespół Stresu Pourazowego, który jest konsekwencją doświadczonych silnych stresów i traumy z dzieciństwa. Przez lata kiedy to dzieci z rodzin dysfunkcyjnych były zaniedbywane fizycznie czy/i psychicznie przez swych opiekunów traciły zaufanie do samych siebie , do innych osób, tworzyły sobie wizję świata pełnego niebezpieczeństw, chaosu, niesprawiedliwości oraz miały skłonność do błędnego odbioru rzeczywistości. Dziś jako dorośli ludzie nadal wszędzie widzą niebezpieczeństwa i zagrożenia otaczającego ich świata, nadmiernie panikują i obawiają się o życie własne i swoich najbliższych. Ten ciągły lęk i niepokój nie pozwala im właściwie funkcjonować i często prowadzi do depresji lub /i powielania dysfunkcyjnego/alkoholowego wzorca z dzieciństwa.
Terapia pomaga DDD/DDA w zrozumieniu przyczyn i pogłębieniu świadomości własnych trudności i problemów po to, żeby umieć oddzielić to, co było od tego co obecnie jest. Po to, żeby w obecnym dorosłym już życiu nabywać nowe umiejętności i realizować siebie nie powielając niewłaściwych wzorców zachowań wyniesionych z domu rodzinnego.
Niejednokrotnie człowiek dąży do zmiany swojego zachowania i myślenia dość późno dopiero wtedy gdy “świat mu się wali”, jego nowa rodzina się rozpada, a relacje z otoczeniem nie są najlepsze, nie wspominając też o utraconym zdrowiu (mówiąc o alkoholikach). To “odbicie się od dna” i zgłoszenie się do grupy wsparcia/na terapię – to wołanie o pomoc, by odzyskać równowagę psychiczną oraz w wielu przypadkach również zdrowie fizyczne.
Na terapię zgłaszają się również członkowie rodzin dysfunkcyjnych/alkoholowych/osoby współuzależnione, żeby uczyć się poczucia własnej wartości, wiary we własne siły, przeżywania prawdziwej bliskości i miłości , a także budowania prawidłowych relacji z innymi ludźmi. Najważniejsze jest aby wyjść z izolacji i zauważać własne problemy. Możliwe jest to dzięki spotkaniom z osobami, które mają podobne przeżycia i potrafią zrozumieć lęk, gniew i cierpienie nagromadzone w dzieciństwie. Trzeba nauczyć się dostrzegać własne potrzeby i uczucia oraz właściwie oceniać zachowania innych osób.
Jeśli jesteś zainteresowany uczestnictwem w grupie wsparcia dla DDD/DDA prosimy o kontakt i zapisanie się najpierw na indywidualną konsultację z psychologiem.
Opracowano na podstawie literatury: A Dodziuk, M.Ryś, A.Pacewicz,I.Jona, J.Mellibruda, B.Melody, G.Wolititz, T.Cermak
Poradnia uzależnień w mieście Legionowo. Psycholog i terapia uzależnień w mieście Legionowo.